Na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu zostaną dziś uczczone ofiary zbrodni katyńskiej. W uroczystościach wezmą udział członkowie rodzin pomordowanych przez NKWD w 1940 roku polskich jeńców oraz bliscy ofiar katastrofy smoleńskiej z 10 kwietnia 2010 roku. W skład polskiej delegacji wchodzą także przedstawiciele Kancelarii Prezydenta, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, duchowni, harcerze oraz asysta wojskowa, w sumie ponad 100 osób.

W tym roku mija 77. rocznica zbrodni katyńskiej. 3 kwietnia 1940 roku NKWD rozpoczęło wywóz polskich oficerów z obozu w Kozielsku, a w kolejnych dniach z obozów w Ostaszkowie i Starobielsku. Był to początek zbrodni katyńskiej, w której sowieci wymordowali blisko 22 tysiące obywateli polskich wziętych do niewoli po agresji Związku Radzieckiego na Polskę.
Pierwsze transporty śmierci z jeńcami z Kozielska ruszyły 3 kwietnia do Katynia.

Przewieziono tam 4 404 jeńców i zamordowano strzałami w tył głowy. Likwidacja obozu trwała do 12 maja. Z Ostaszkowa wywózki kierowano do Kalinina, obecnie Twer, od 4 kwietnia do 16 maja. Ciała pomordowanych 6 287 więźniów pogrzebano w miejscowości Miednoje. Od 5 kwietnia do 12 maja z obozu w Starobielsku wywieziono do Charkowa i rozstrzelano 3 896 jeńców, a pogrzebano na przedmieściach miasta w Piatichatkach.

Wśród rozstrzelanych byli oficerowie Wojska Polskiego - wybitni dowódcy i stratedzy, policjanci, urzędnicy, uczeni, profesorowie wyższych uczelni, artyści, lekarze, nauczyciele i prawnicy. Stanowili elitę narodu, jego potencjał obronny, intelektualny i twórczy.

Egzekucje trwały od kwietnia do maja 1940 roku. Jeńcy ginęli od strzału w tył głowy. Około 15. tysięcy ofiar stanowili więźniowie przetrzymywani w obozach specjalnych NKWD w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Byli to głównie oficerowie wojska i policjanci. Grzebano ich w zbiorowych mogiłach Katyniu, Miednoje oraz Charkowie. Pozostałe 7 tysięcy, to w większości cywile, osadzeni w więzieniach zachodnich obwodów republik Ukraińskiej i Białoruskiej, czyli terenach zachodnich Polski, włączonych w 1939 roku do ZSRR.

Ofiary zbrodni katyńskiej chowano w różnych miejscach - oprócz wymienionych - Katynia, Miednoje i Charkowa, także w Bykowni oraz w innych - prawdopodobnie są to także Kuropaty koło Mińska na Białorusi, gdzie według tzw. listy białoruskiej może spoczywać 3872 Polaków.

Polskich jeńców wymordowano na podstawie uchwały Biura Politycznego KC Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) z 5 marca 1940 roku. Nakazano w niej zgładzenie ponad 25 tysięcy polskich jeńców wojennych przetrzymywanych w obozach i więzieniach na Ukrainie i Białorusi.

Prawda o zbrodni katyńskiej była ukrywana przez ponad pół wieku. Dopiero 13 kwietnia 1990 roku władze ZSRR przyznały, że zbrodnię popełniło NKWD.

emde/IAR