Tomasz Wandas, Fronda.pl: Parlament Ukrainy zatwierdził w poniedziałek dekret prezydenta Petra Poroszenki o wprowadzeniu stanu wojennego. Czy wprowadzenie stanu wojennego z inicjatywy prezydenta jest odpowiednim krokiem ukraińskiego Parlamentu? Czy była jedyna opcja na którą mógł zdecydować się ukraiński prezydent?

Andrzej Talaga, "Rzeczpospolita": Moim zdaniem wprowadzenie stanu wojennego przez Petra Poroszenko po przejęciu dwóch kutrów wygląda na parodię - Ukraina straciła wielkie połacie kraju (Krym i Donbas). Dlaczego nie ogłoszono stanu wojennego, gdy toczyła się największa bitwa pancerna od zakończenia II wojny światowej, właśnie między siłami ukraiński i regularną armią rosyjską? Zatem ogłoszenie stanu wojennego w tym momencie, gdy nie zrobiono tego w tamtym czasie, jest conajmniej "dziwne" i ewidentnie wskazuje na to, że Poroszenko chciał wykorzystać sytuację do własnych celów politycznych, gdyż jego notowania na Ukrainie są bardzo niskie. 

Widać to choćby po pierwotnym projekcie stanu wojennego - miał on obowiązywać sześćdziesiąt dni, parlament zdecydował jednak o skróceniu czasu jego trwania oraz ograniczył jego wprowadzenie do terytorium przylegającego do ziem przejętych przez Rosjan oraz jego zastosowanie uzależnione ma być od ataku Rosjan. 

Jaki z tego wniosek?

Wniosek jest taki, że stan wojenny na Ukrainie nie obowiązuje wcale. Jeśli Ukraina miałaby skutecznie przygotwać się przed rosyjską agresją, to trzeba byłoby przynajmniej ogłosić częściową mobilizację - czego nie zrobiono. 

A nie ma szkolenia rezerwy?

Owszem, ale trwa ono od 2015 roku. W 2014 roku tylko jedna brygada armii ukraińskiej była zdolna do wejścia operację zbrojną - teraz jest dużo lepiej. Wojna trwa, a wprowadzenie teraz stanu wojennego kompletnie nie zmienia niczego na plus w bezpieczeństwie Ukrainy. Stąd wydaje się, że decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego ma być bonusem dla Prezydenta przed wyborami prezydenckimi. 

Warte uwagi jest, - tak jak Pan redaktor zauważa - że pierwsza informacja, która trafiła do opinii publicznej mówiła o tym, że cały kraj będzie objęty dekretem oraz, że stan wojenny będzie trwał sześćdziesiąt dni. Skąd ta zmiana, czy ma ona związek z negocjacjami prezydenta z ukraińską opozycja? Dlaczego w ogóle dekret ograniczony jest na konkretną ilość dni? Co to zmieni?

Moim zdaniem nie zmieni to niczego. Ewidentnie prezydent Poroszenko chciał wprowadzić na dwa miesiące dyktaturę wojskową oraz poprawić swoje notowania - ma bardzo niskie poparcie i nikłe szanse za zwycięstwo w marcowych wyborach prezydenckich. Każda sytuacja, która zmieniłaby obecny stan rzeczy jest dla niego korzystna, a taki stan "wyjątkowy", czy jak mówią na Ukrainie "wojenny" jest czymś takim. 

Czy mu się udało?

Niezupełnie, gdyż napotkał na bardzo mocny opór opozycji w parlamencie. Opór ten był tak duży, że wielce prawdopodobne było, że nie dojdzie do uchwalenia jakiegokolwiek stanu wojennego. Prezydent zmuszony był pójść na ustępstwa i ograniczono czas trwania oraz miejsca w których będzie obowiązywał ten "stan wojenny". 

Rada Najwyższa przegłosowała również rezolucję o przeprowadzeniu wyborów prezydenckich 31 marca 2019 roku. Decyzję tę poparło w głosowaniu 298 deputowanych w 450-osobowym parlamencie. „Utniemy intrygi w sprawie wyborów”, oświadczył przewodniczący Rady Najwyższej Andrij Parubij. Czy zdaniem Pana Profesora rzeczywiście ta decyzja przyniesie zamierzony skutek i intrygi w sprawie wyborów zostaną ucięte czy będzie wręcz przeciwnie?

Intrygi już zostały ucięte, gdyż wprowadzenie stanu wojennego na terytorium całego kraju mogłoby w ogóle uniemożliwić przeprowadzenie wyborów, można byłoby przesunąć termin wyborów, zawieść ich przeprowadzenie do zakończenia stanu wojennego, który można byłoby przedłużać. Jak widać, nie jest to tylko moja spekulacja ale i podejrzenia ukraińskich parlamentarzystów szły w tym kierunku, że pan prezydent chce coś ugrać. Drugie głosowanie, które potwierdziło konkretny termin przeprowadzenia wyborów jest głosowaniem, które uniemożliwia ad hoc zmienienie terminu bądź odwołanie wyborów. Można zatem powiedzieć, że ukraińscy deputowani "na siłę" wymusili potwierdzenie terminu wyborów, co oznacza, że prawdopodobne było iż był on zagrożony. 

Czy Poroszenko odbuduje swoją siłę polityczną na Ukrainie? 

Wątpię, rozczarowanie jego osobą na Ukrainie jest ogromne, stąd wielce prawdopodobne jest, że Poroszenko odejdzie w przyszłym roku. 

Dziękuję za rozmowę.