1. W tym tygodniu weszła w życie nowelizacja ustawy prawo bankowe, likwidująca Bankowy Tytuł Egzekucyjny (BTE) i wreszcie kredytobiorcy w Polsce (zarówno przedsiębiorcy jak i osoby fizyczne), wyzwalają się ze swoistej „przemocy” jaką banki często wobec nich stosowały.

Co więcej wspomniana nowelizacja ustawy prawo bankowe, wprowadza ustawowy obowiązek banków (i SKOK-ów) w zakresie restrukturyzacji zadłużenia kredytobiorców i pożyczkobiorców.

Jeżeli kredytobiorca będzie się opóźniać ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank będzie zobowiązany do wezwania go do zapłaty wyznaczając termin nie krótszy niż 14 ale jednocześnie w tym wezwaniu musi się znaleźć informacja o możliwości złożenia przez kredytobiorcę wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

Bank powinien umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie kredytowej warunków lub terminów spłaty kredytu jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.

2. Przypomnijmy tylko, że po głośnym rozstrzygnięciu Trybunału Konstytucyjnego z kwietnia tego roku o niekonstytucyjności BTE i konieczności zmiany prawa w tej sprawie do 1 sierpnia 2016, poprzedni Parlament uchwalił zmiany w prawie bankowym na swym ostatnim posiedzeniu i znacznie skrócił czas wejścia tych rozwiązań w życie (przeciw temu skróceniu protestował Związek Banków w Polsce ale na szczęście niczego nie wskórał).

Przypomnijmy także, że BTE, to przywilej jaki banki miały jeszcze w poprzednim ustroju i mimo przejścia do gospodarki rynkowej, broniły go skutecznie przez ostatnie 25 lat.

BTE to był dla banków swoisty „bat” na ich dłużników, który mogą wystawić w każdej chwili, nawet nie zawiadamiając o tym drugiej strony.

W ciągu zaledwie kilku dni banki uzyskiwały w sądzie tzw. klauzulę wykonalności (najczęściej na zamkniętym posiedzeniu) i natychmiast uruchamiały komorników, którzy ściągali należności, kierując się tylko chęcią uzyskania jak największych kwot prowizji dla siebie.

Niestety ten sposób oddziaływania na dłużników był wykorzystywany przez banki w Polsce niezwykle chętnie.

Na przykład w roku 2011 takich tytułów banki wystawiły ponad 1 mln (w kolejnych latach niewiele mniej) i dotyczyło to zarówno przedsiębiorców jak i osób fizycznych.

3. Często licznie w naszym kraju banki zagraniczne, wykorzystywały BTE wręcz do niszczenia przedsiębiorstw, które stały się poważną konkurencją dla firm pochodzących z ich krajów, równie często dochodzi do egzekucji długów wątpliwych, które powstały w dużej mierze z winy banku.

Takim przypadkiem była sprawa tzw. opcji walutowych, większość polskich przedsiębiorstw została wtedy bezwzględnie wykorzystana przez banki, które wcześniej te opcje im wręcz wciskały, nie informując o ogromnym ryzyku z tym związanym.

Duża część przedsiębiorców szantażowana wtedy przez banki wystawianiem BTE i zajmowaniem rachunków bankowych oraz przejmowaniem majątku, podpisała z nimi ugody tylko po to aby nie stracić wszystkiego.

Z rachunków przedsiębiorstw w związku z opcjami, wyparowało w latach 2008-2009 około 20 mld zł, a więc olbrzymie pieniądze i tylko najbardziej oporni i zasobni w środki finansowe przedsiębiorcy, do tej pory procesują się z bankami.

4. Od wielu miesięcy pod presją stosowania wobec nich BTE stali posiadacze tzw. kredytów frankowych, szczególnie ci którzy z coraz większym trudem je obsługiwali, szczególnie po głębokiej dewaluacji złotego wobec franka w styczniu tego roku po decyzji banku centralnego Szwajcarii o zaprzestaniu bronienia kursu tej waluty.

Także posiadacze kredytów złotowych na zakup mieszkania szczególnie w sytuacji kiedy wartość ich mieszkań spadła, a wartość kredytu przekracza wartość ich nieruchomości, znaleźli się pod groźbą stosowania BTE i egzekucji należności nie tylko z nieruchomości ale z całego posiadanego majątku.           

Likwidacja BTE i zobowiązanie banków do przeprowadzenia restrukturyzacji zadłużenia w sytuacji kłopotów kredytobiorcy z jego spłatą wreszcie cywilizuje stosunki pomiędzy bankami, a kredytobiorcami w Polsce i czyni je podobnymi do tych obowiązujących od dawna w większości krajów UE.

Zbigniew Kuźmiuk