Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek przypomina, że obalenie rządu Jana Olszewskiego wstrzymało proces lustracji i dekomunizacji. 25 lat temu, w nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku Sejm odwołał rząd Jana Olszewskiego. Bezpośrednią przyczyną było wykonanie sejmowej uchwały lustracyjnej przez ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza. Przesłał on do parlamentu listę ponad 60. osób, których nazwiska figurowały w archiwach, jako tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa. Wśród nich był ówczesny prezydent Lech Wałęsa.

Jarosław Szarek podkreśla, że do powstrzymania działań rządu Jana Olszewskiego przyczynili się ludzie "Solidarności", "to jest najbardziej smutne, że to właśnie ci ludzie zatrzymali proces lustracji, który był czymś naturalnym i odpowiadał na zapotrzebowanie społeczne".

Ówczesny minister spraw wewnętrznych, teraz minister obrony Antoni Macierewicz wspomina, że jednym z najbardziej odpowiedzialnych za wstrzymanie tamtej lustracji był ówczesny prezydent Lech Wałęsa. Polityk wspomina, że miał wtedy przedstawić nazwiska wszystkich ludzi, bez względu na zajmowane stanowiska "dlatego znalazł się tam też pan Lech Wałęsa". Minister obrony dodaje, że Lech Wałęsa w pierwszym oświadczeniu przyznał, że podpisał "kilka dokumentów aprobujących współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa". Antoni Macierewicz przypomina, że jednak ówczesny prezydent "pod naciskiem ludzi z Unii Demokratycznej, pana Kuronia, Mazowieckiego i Geremka, wycofał się i postanowił obalić rząd".

Prezes IPN podkreśla, że odwołanie rządu Jana Olszewskiego i wstrzymanie lustracji było błędem. Jarosław Szarek tłumaczy, że w państwie liczącym blisko 40 milionów ludzi, kilka tysięcy najważniejszych stanowisk powinno być obejmowane "przez ludzi czystych, ponieważ te elementy jeżeli nie są ujawniane mogą być później wykorzystywane do pewnych nacisków". Zarazem, prezes Instytutu podkreśla, że postawa na zasadzie "obalimy rząd, zabetonujemy akta, że Polacy zapomną o tych ludziach okazała się złudna".

Gabinet Olszewskiego powołany 23 grudnia 1991 roku działał w nowej sytuacji międzynarodowej - 8 grudnia przestał istnieć ZSRR. To skłoniło ekipę rządową do podjęcia działań w celu integracji Polski z NATO i Wspólnotami Europejskimi. 16 grudnia Polska podpisała układ stowarzyszeniowy ze Wspólnotami. Jednym z priorytetów ekipy Olszewskiego było też wycofanie armii rosyjskiej z Polski. Rząd rozpoczął też proces dekomunizacji w wojsku i Ministerstwie Spraw Wewnętrznych.

dam/IAR