Do przeprowadzenia zabójstwa wybrany został Shahram Poursafi, irański żołnierz z IRGC. Nagrodą za wykonane zlecenie miała być kwota 300 tys. dolarów. Jak przyznaje John Bolton, jest „zażenowany tak niską ofertą”[1].

John Bolton, ambasador USA przy ONZ z lat 2005–2006, od 2015 roku uważa się za przeciwnika „wspólnego kompleksowego planu działania w kwestiach nuklearnych dla Iranu” (The Joint Comprehensive Plan of Action – JCPOA)[2]. Po decyzji prezydenta Donalda Trumpa o wycofaniu się z porozumienia w 2018 roku John Bolton nie zmienił swojej retoryki. Amerykańska administracja uzyskała jego poparcie przy wyjściu z formatu JCPOA.

W latach 2018–2019 John Bolton pełnił funkcję doradcy Białego Domu ds. bezpieczeństwa narodowego[3]. Jego opinie na temat Iranu mogły wpłynąć na późniejsze decyzje prezydenta Donalda Trumpa w kontekście antyirańskiego stanowiska i decyzji o zabójstwie w styczniu 2020 roku generała Qasema Soleimaniego, oficera Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej w Iraku. Generał Soleimani był doświadczonym wojskowym, który brał udział w wojnie domowej w Syrii[4].

Na szczycie astańskim w lipcu 2022 roku prezydent Iranu Ebrahim Ra’isi nazwał śmierć generała Qasema Soleimaniego symbolem oporu, walki i sprzeciwu wobec terroryzmu[5]. Według członków trilateralnego formatu astańskiego działalność Stanów Zjednoczonych na obszarze Żyznego Półksiężyca uderza w interesy Turcji, Rosji, Iranu i Syrii. Turcy walczą z Kurdami w Syrii. Amerykanie utrudniają realizację tureckich operacji militarnych w regionie, wspierając YPG logistycznie i militarnie. Rosji i Iranowi zależy na podtrzymaniu u władzy w Damaszku polityka Baszara Al-Asada, którego generał Soleimani wspierał wojskowo na obszarze Syrii. W związku z tym próbę zabójstwa Boltona można uznać za zemstę rządzących w Teheranie wymierzoną przeciwko amerykańskiemu establishmentowi za śmierć irańskiego generała.

Na Twitterze w sekcji irańskich twittów można zauważyć antyamerykańskie wpisy i poczucie krzywdy, której doznał naród irański po śmierci generała Soleimaniego[6]. Z perspektywy wojskowej dla Stanów Zjednoczonych jego zabójstwo było krokiem do przodu ku odcięciu Irańczyków od zasobów ludzkich na terytorium Iraku. Śmierć generała spowodowała utratę inicjatywy wojskowej, która utrudniła Teheranowi rządzenie w Iraku. Mike Pompeo, Sekretarz Stanu USA w administracji prezydenta Donalda Trumpa, uzasadniał śmierć Soleimaniego tym, że Irańczycy planowali uderzenie na strategiczne i cywilne cele amerykańskie w Iraku m.in. na ambasadę USA[7].

Od rewolucji irańskiej w 1979 roku rosnąca pozycja Teheranu na płaszczyźnie militarnej i politycznej w regionie jest negatywnie postrzegana przez Stany Zjednoczone i jej sojuszników (Izrael i państwa arabskie Zatoki Perskiej). Irańska strefa wpływów obejmująca Jemen Północny, Liban, Irak, Palestynę i Syrię utrudnia USA realizację własnych interesów w regionie. Wsparcie finansowe Iranu dla Hamasu w Palestynie osłabia stabilizację w obszarze Strefy Gazy i na izraelskim Zachodnim Brzegu. Okupacja miasta Sanaa i północnego Jemenu przez bojowników Houthi tłumi inicjatywę jemeńskich sił rządowych w regionie. Proirańscy separatyści przeprowadzają ataki irańskimi rakietami, pociskami balistycznymi i dronami na infrastrukturę energetyczną Arabii Saudyjskiej, destabilizując region Zatoki Perskiej[8]. Obecność militarna Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej na terytorium Iraku i proirańska szyicka koalicja rządowa w Bagdadzie uniemożliwiają narodowym irackim siłom politycznym, np. Al-Sadrowi, duchowemu przywódcy irackich szyitów, utworzenie nowego irackiego rządu[9]. Poparcie dla wieloletniego syryjskiego prezydenta Baszara Al-Asada ze strony Iranu ma zapewnić utrzymanie integralności terytorialnej Syryjskiej Republiki Islamskiej. Proirańska libańska partia ekstremistyczna Hezbollah jest krytycznie nastawiona wobec chrześcijańskiego Kościoła Maronitów na terytorium Libanu. Hezbollah pogłębia polaryzację społeczną, tworząc podziały na „zdrajców” współpracujących z Izraelem – jak w przypadku arcybiskupa Kościoła Maronitów Musa Al-Hajj[10] – i na „swoich”, którzy od 2005 roku wspierają Hezbollah, m.in. chrześcijański Ruch Patriotycznego Wyzwolenia.

Wspólnota państw GCC (Gulf Cooperation Countries) z Półwyspu Arabskiego podjęła działania mające na celu osłabienie wpływów irańskich w regionie po tym, jak politycy szyickiej partii w Libanie negatywnie ocenili interwencję Arabii Saudyjskiej w Jemenie, pozytywnie natomiast odnosząc się do działalności bojówek Houthi. Bahrajn, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Arabia Saudyjska, próbując wywrzeć nacisk polityczny na rządzących w Bejrucie, ograniczyły dotacje pieniężne na odbudowę Libanu w związku z trwającym tam kryzysem ekonomicznym[11]. Ze względu na ciężką sytuację gospodarczą w Libanie Hezbollah jest wspierany przez proirański rząd w Bagdadzie dostawami irackiej ropy naftowej[12].

Jak twierdzi strona irańska, „Teheran nie planował żadnego zabójstwa”. Rządzący w Iranie uważają zaistniałą sytuację za amerykańską prowokację[13]. Za prezydentury Donalda Trumpa John Bolton negatywnie oceniał politykę zagraniczną Iranu i forsował bardziej agresywną postawę wobec niego[14]. W przeszłości Bolton stwierdził, że „jedynym sposobem na zamknięcie irańskiego programu atomowego jest zmiana reżimu w Teheranie”. Gdyby nie szybka reakcja służb amerykańskich i dwustronna współpraca FBI i Johna Boltona, śmierć mógłby ponieść jedna z ważniejszych osób dla bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych. Sytuacja ta miałaby poważne konsekwencje dla i tak już trudnych relacji amerykańsko-irańskich. Przeprowadzenie kontrataku ze strony Waszyngtonu byłoby prawdopodobne. Trudno jednak przewidzieć, jaki charakter miałaby amerykańska reakcja na zaistniałą sytuację.

Artykuł pierwotnie ukazał się na stronie think tanku Warsaw Institute.

[CZYTAJ TEN ARTYKUŁ]

 

*******

[1]     John Bolton says he’s ’embarrassed’ that an Iranian Revolutionary Guard member offered the ‚low price’ of just $300,000 to assassinate him , https://www.businessinsider.com/john-bolton-embarrassed-low-price-300000-assassination-iran-irgc-2022-8?IR=T.

[2]     US uncovers Iran ‘plot’ to kill ex-White House official John Bolton: https://www.arabnews.com/node/2140076/world

[3]     US uncovers Iran ‘plot’ to kill ex-White House official John Bolton: https://www.arabnews.com/node/2140076/world

[4]     Qassem Soleimani: Moscow’s Syria Decision – Myth and Reality: https://inss.ndu.edu/Media/News/Article/2074132/qassem-soleimani-moscows-syria-decision-myth-and-reality/

[5]The Iranian-Russian alliance and Turkey taking care of its interests in the region: https://warsawinstitute.org/iranian-russian-alliance-turkey-taking-care-interests-region/

[6]     Twitter, wpisy i twitty proirańskie: https://twitter.com/search?q=iran&src=typed_query

[7]     US uncovers Iran ‘plot’ to kill ex-White House official John Bolton :https://www.arabnews.com/node/2140076/world

[8]     Iran’s drones are a buzzing menace for Saudi Arabia: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/irans-drones-are-a-buzzing-menace-for-saudi-arabia/

[9]     Iraq’s Sadr tells judiciary to dissolve parliament in a week: https://www.arabnews.com/node/2140126/middle-east

[10]Maronite Church under fire from Hezbollah: https://warsawinstitute.org/maronite-church-fire-hezbollah/

[11]   What’s Behind the Lebanon-Gulf Diplomatic Row?: https://www.usip.org/publications/2021/11/whats-behind-lebanon-gulf-diplomatic-row

[12]   Iraq to supply Lebanon with fuel for electricity for another year: Lebanese PM: https://www.arabnews.com/node/2140911/business-economy

[13]   US uncovers Iran ‘plot’ to kill ex-White House official John Bolton :https://www.arabnews.com/node/2140076/world

[14]   John Bolton Was Target of Assassination Plot by Iranian National: https://www.wsj.com/articles/iranian-national-sought-to-kill-john-bolton-u-s-says-11660143066