Swastyka na Bliskim Wschodzie. Nowa groźba dla Żydów

Do negowania Holocaustu dochodzi nie tylko na Zachodzie. W ostatnich dziesięcioleciach ten rodzaj rewizjonizmu jest coraz częściej spotykany w państwach muzułmańskich Bliskiego Wschodu. Zdaniem władz Izraela stanowi to rzeczywiste zagrożenie. Na początku marca Benjamin Netanjahu ostrzegał przed nowym hitleryzmem, który miałby się jakoby rozwijać w Iranie. „Istnieje dziś reżim, który codziennie wzywa do zagłady Żydów, otwarcie i bezwstydnie. Najważniejsza lekcja z naszej historii jest taka, że jeżeli ktoś zapowiada, że chce cię unicestwić – bierz go poważnie” – mówił Netanjahu[1].

Taka retoryka nie jest zupełnie bezpodstawna. Niektórzy przywódcy Iranu rzeczywiście głoszą agresywny antysyjonizm. Nie jest to jednak antysemityzm. O ile były prezydent Republiki Islamskiej, Mahmud Ahmadineżad, kilkukrotnie podważał prawdę historyczną o Holokauście, to na szczęście jego następca Hasan Rouhani odrzuca taką retorykę i nie chce wdawać się w żadne krytyczne dyskusje na temat zagłady Żydów dokonanej przez nazistów. Porównując Iran do III Rzeszy Netanjahu, jak się zdaje, myli antysyjonizm z antysemityzmem. Robi to, być może, celowo; ma jednak rację o tyle, że pewne niepokojące elementy fascynacji nazizmem są obecne wśród bliskowschodnich muzułmanów. Dotyczy to jednak przede wszystkim nie Iranu, ale bliższych sąsiadów Izraela.

Trudno byłoby wprawdzie mówić o jakimkolwiek zorganizowanym i obecnym w różnych państwach islamu ruchu. Rzecz polega raczej na odizolowanych przypadkach, w których rozmaite grupy w ten czy inny sposób odwołują się do historii hitleryzmu lub hitlerowskiej symboiki. Niezwykle agresywne antysemickie komentarze czy epatowanie swastyką lub nazistowskim pozdrowieniem pojawiają się jednak w różnych miejscach regularnie od przynajmniej ostatnich czterdziestu lat. Skupię się wyłącznie na kilku współczesnych ekscesach i tendencjach.

Jeden z takich incydentów wydarzył się w październiku 2013 roku. W Bajt Immar w Autonomii Palestyńskiej zawieszono flagę ze swastyką przy głównej arterii komunikacyjnej, którą przemieszcza się każdego dnia mnóstwo Żydów[2]. Było to drugie tego typu zdarzenie w ciągu kilku miesięcy. Wcześniej w tym samym mieście nazistowska flaga zawisła w maju – tuż obok meczetu. Arabowie z Autonomii Palestyńskiej mają do czego się odwoływać. Jest powszechnie znanym faktem, że jeden z liderów palestyńskich Arabów bardzo aktywnie podżegał w pierwszej połowie XX w. do Holocaustu europejskich Żydów. Mufti Hajj Amin Al-Husseini, bo o nim mowa, odwiedził nawet niemiecki obóz w Auschwitz i spotkał się z Adolfem Eichmannem[3]. „Mufti jest wciąż osobą bardzo podziwianą przez palestyński ruch narodowy. To chwasty, które trzeba wyrwać” – wzywał swego czasu Benjamin Netanjahu.

Innym odwołaniem w Autonomii Palestyńskiej do czasów nazistowskich była nazwa obozów dla dzieci, który miał przygotować młodych Palestyńczyków do walki z Izraelem. 9000 uczniów szkolono pod protektoratem Hamasu w jednostkach nazwanych Al-Futuwwa[4]. Taką nazwę nosił wzorowany na Hitler Jugend ruch młodzieżowy w Iraku lat 30. i 40. minionego stulecia. W 1938 roku Al-Futuwwa wysłała nawet delegata na wiec partii nazistowskiej w Norymberdze. Organizacja wzięła też udział w masakrze Żydów w Bagdadzie w 1941. Uważa się, że należał do niej w późniejszych latach także irakijski dyktator Saddam Husajn. Husajn, według brytyjskiego „The Telegraph”, wyrażał się zresztą kilka razy bardzo przychylnie o Hitler Jugend[5].

Odwołania do nazizmu nie ograniczają się do Palestyny. Przynajmniej jednego symbolu związanego z hitleryzmem używa także Hezbollah, szyicka organizacja dążąca do utworzenia w Libanie republiki islamskiej wzorowanej na Iranie. W światowych mediach wielokrotnie zwracano uwagę na upodobanie bojowników tej organizacji do tzw. „nazistowskiego pozdrowienia”. Setki żołnierzy wyciągających w charakterystycznym geście prawą dłoń są przedstawione na wielu zdjęciach łatwo dostępnych w internecie. Steven Stalinsky z nowojorskiego „The Sun” wskazuje też na pewien niezwykle brutalny antysemicki komentarz. W 2005 roku na sympozjum zorganizowanym przez telewizję Al-Manar należącą do Hezbollahu pewien student nauk politycznych, miał mówić: “Tak jak Hitler zwalczał Żydów… my jesteśmy wielkim islamskim narodem dżihadu, i tak samo my powinniśmy zwalczać Żydów i ich palić”[6]. Trudno powiedzieć, czy te słowa odzwierciedlają szerszą tendencję, czy są wyrazem raczej szczególnie ekstremistycznych poglądów jakiejś bardzo wąskiej grupy, niezwiązanej nawet bezpośrednio z Hezbollahem.

Nieco bardziej niepokojące jest istnienie wyraźnie antysemickiej i gloryfikującej nazizm strony w perskojęzycznym obszarze internetowym. Omawiana strona zresztą przynajmniej przez pewien czas korzystała z niemieckich serwerów. Jest możliwe, że jej istnienie jest dość przypadkowe i wynika po prostu z przeoczenia irańskiej cenzury lub jakichś luk prawnych, które uniemożliwiają jej zamknięcie. Jednym z ważniejszych celów tej strony ma być rewizja prawd na temat Holocaustu[7]. Ten właśnie aspekt arabskiego, czy też szerzej – islamskiego antysemityzmu stanowi duży problem i wyrzut sumienia dla Zachodu.

Negacja Holokaustu rozpoczęła się przecież wśród zachodnich historyków i polityków. Rewizjonistyczne idee zostały następnie zaprezentowane światu muzułmańskiemu we wczesnych latach siedemdziesiątych[8]. Jeżeli gdziekolwiek na świecie istnieje realne ryzyko prześladowań czy ataków na Żydów, to właśnie na Bliskim Wschodzie. Szerzenie poglądów rewizjonistycznych, połączone z oskarżaniem Żydów o kłamstwo i wykorzystywanie tragedii własnego narodu do celów politycznych sprzyja rozwijowi postaw silnie antysemickich. Oznacza to, że przyzwalanie na rewizjonizm na Zachodzie może dostarczyć w dłuższej perspektywnie narzędzi propagandowych skrajnie antysyjonistycznym siłom na Bliskim Wschodzie. To zaś może wiązać się z eskalacją przemocy, za którą w dużej mierze odpowiedzialność ponosiliby właśnie zachodni historycy i politycy.

Paweł Chmielewski