Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak podjął interwencję w sprawie udziału warszawskich uczniów w obscenicznym spektaklu w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Przedstawienie „Śmierć białej pończochy” posiadało elementy wulgarne i mogące obrażać uczucia religijne, jak np. scena gwałtu na św. Jadwidze Andegaweńskiej. O treści spektaklu wiedziała dyrektor szkoły, mimo to wyraziła zgodę na wycieczkę. Po interwencji Ordo Iuris, kontrolę w szkole przeprowadził Mazowiecki Kurator Oświaty.

Nauczyciele CXIV Liceum Ogólnokształcącego w Warszawie zorganizowali dla młodzieży, głównie w wieku poniżej 16 lat, wycieczkę do Gdańska, której elementem był wystawiany w Teatrze Wybrzeże spektakl pt. „Śmierć białej pończochy”. W przedstawieniu pojawiły się sceny wulgarne i mogące godzić w uczucia religijne, przede wszystkim ukazana została m.in. scena gwałtu na św. Jadwidze Andegaweńskiej. Zgodnie z zaleceniem, na widowni nie powinny znajdować się osoby poniżej 16. roku życia. Wyjazdowi małoletnich uczniów na przedstawienie nie sprzeciwiła się dyrekcja ani nauczyciele, którzy brali udział w wycieczce.

Na wniosek Instytutu Ordo Iuris, kontrolę doraźną w szkole przeprowadził Mazowiecki Kurator Oświaty. Kontrola wykazała, że nauczyciel organizujący wyjazd na spektakl nie znał wcześniej inscenizacji. Dyrektor szkoły miała wiedzę, że spektakl jest zalecany dla widzów od 16. roku życia, a mimo to pozwoliła na udział w wycieczce dzieci, które nie ukończyły 16 lat. Na miejscu przedstawienia interweniowała policja. Przed wejściem na widownię nauczyciel rozmawiał z policjantami o treści sztuki, a decyzję o obejrzeniu spektaklu pozostawił nieletnim uczniom. Ponadto, szkoła naruszyła przepisy prawa oświatowego w zakresie organizacji wycieczek. W zaleceniach pokontrolnych szkoła została zobowiązana do organizowania wycieczek zgodnie z prawem powszechnie obowiązującym oraz dostosowywania ich programu do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, kondycji, sprawności fizycznej i umiejętności. Co więcej, kontrola wykazała konieczność uchwalenia programu profilaktyczno-wychowawczego, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Mazowiecki Wicekurator Oświaty zadeklarował, że sposób realizacji wydanego zalecenia będzie na bieżąco monitorowany w ramach nadzoru sprawowanego przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty.

Instytut Ordo Iuris złożył także do wojewody mazowieckiego wniosek o polecenie rzecznikowi dyscyplinarnemu wszczęcia postępowania wyjaśniającego względem nauczyciela-organizatora wycieczki, w związku z możliwym uchybieniem godności zawodu nauczyciela. Wojewoda mazowiecki nie zdecydował się jednak na wydanie takiego polecenia. O złożeniu wniosku poinformowany został także Rzecznik Praw Dziecka, w celu umożliwienia realizacji kompetencji Rzecznika w tej sprawie.

Rzecznik zwrócił się do organu nadzoru pedagogicznego nad działalnością szkoły o wyjaśnienie sprawy, w tym poinformowanie na temat działań, ustaleń i decyzji organu nadzoru pedagogicznego podjętych w związku ze sprawą. Dotyczyło to również działań wobec nauczyciela, dyrektora szkoły, jak również zapewnionej uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Rzecznik zwrócił się ponadto o informację na temat przeprowadzonej w szkole na okoliczność zdarzenia kontroli doraźnej (w tym wydanych w jej skutek zaleceń pokontrolnych), postępowania wyjaśniającego wobec nauczyciela, nadzoru pedagogicznego sprawowanego nad działalnością szkoły, w tym również nad pracą wspomnianego nauczyciela. Ponadto, Rzecznik wystąpił do Dyrektora Biura Wojewody Mazowieckiego o informacje na temat sposobu rozpatrzenia przedmiotowej sprawy.

Jak wynika z ustaleń RPD, w swoich wyjaśnieniach nauczyciel przyznał, iż był on świadomy, że spektakl jest zalecany dla widzów od 16. roku życia. Nauczyciel uznał jednak, że młodsi uczniowie mogą obejrzeć tę sztukę, która „z uwagi na wysokie wartości artystyczne i ważką, opartą na historycznych wątkach treść spełni swoją rolę edukacyjną i pozwoli uczniom przeżyć artystyczne spotkanie z wybitną kreacją teatralną”. Po obejrzeniu spektaklu nauczyciel uznał, iż „nie zawierał on treści, które mogłyby obrażać moralność czy uczucia religijne, przedstawiając np. św. Jadwigę w fałszującym jej obraz świetle”. Nauczyciel został zdyscyplinowany przez dyrektora, który zwrócił mu uwagę na konieczność wyboru mniej kontrowersyjnych sztuk.

Zajęcia, w ramach których uczniowie uczestniczyli w spektaklu, były częścią programu edukacyjnego pt. „Teatr bez granic, edycja 3. Współczesny teatr i sztuki plastyczne – dialog z tradycją. Interdyscyplinarny projekt edukacyjny adresowany dla uczniów CXIV L.O. im Jana Kilińskiego i innych szkół ponadpodstawowych z terenu Warszawy". Program został sfinansowany przez Biuro Edukacji m.st. Warszawy w ramach projektu „Warszawskie Inicjatywy Edukacyjne”.

Ponadto, Rzecznik Praw Dziecka poinformował Instytut Ordo Iuris, że sytuacja zaistniała w CXIV Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kilińskiego w Zespole Szkół Nr 31 w Warszawie pozostaje w czynnym zainteresowaniu organu nadzoru pedagogicznego w związku z bieżącym nadzorem nad działalnością szkoły.

„Po przeszło półtora roku od udziału młodzieży w spektaklu kończą się działania w sprawie. Dziękujemy wszystkim organom administracji państwowej za aktywne włączenie się w wyjaśnienie okoliczności organizacji i przebiegu feralnej wycieczki, a także działania na rzecz ochrony młodzieży przed treściami niedostosowanymi do wieku uczniów. Ufamy, że podjęte działania przyczynią się w przyszłości do bardziej precyzyjnego doboru oferty edukacyjnej” – skomentował Łukasz Bernaciński, Zastępca Dyrektora Centrum Analiz Legislacyjnych.

 

mp/ordoiuris.pl