Pytanie o możliwość budowania etyki chrześcijańskiej w czasach wielopostaciowego nihilizmu - rozmowa z ks. prof. Andrzejem Kobylińskim współautorem książki „Etyka a problem nihilizmu”.

ROZMOWA DO ODSŁUCHANIA - TUTAJ

W kwietniu 2018 roku na łamach amerykańskiego magazynu opiniotwórczego „First Things” ukazał się artykuł pt. Komu wolno przyjmować komunię? Autorem tego tekstu jest znany niemiecki intelektualista katolicki kardynał Gerhard Ludwig Müller. W latach 2012–2017 pełnił on funkcję prefekta watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary. Niemiecki kardynał użył w swoim artykule wyrażenia „nihilizm eklezjologiczny” (ecclesiological nihilism). Jak rozumieć ten rodzaj nihilizmu odnoszącego się do spraw religijnych i kościelnych? Kardynał Müller twierdzi, że nihilizm eklezjologiczny może być konsekwencją fałszywie rozumianego ekumenizmu, który nie dąży do rzeczywistego przezwyciężenia różnic doktrynalnych, ale ogranicza się tylko i wyłącznie do szukania kompromisów na poziomie czysto werbalnym.

Wydaje się, że były prefekt Kongregacji Nauki Wiary nawiązuje w swojej wypowiedzi do poglądów teologicznych wybitnego szwajcarskiego intelektualisty protestanckiego Karla Bartha, który twierdził, że nihilizm eklezjologiczny oznacza postrzeganie Kościoła i chrześcijaństwa bez związku z transcendencją, ograniczając interpretację prawd wiary i moralności tylko i wyłącznie do wymiaru czysto horyzontalnego, pozbawiającego religię chrześcijańską trwałego fundamentu metafizycznego i zamykającego ją w jednowymiarowej przestrzeni hic et nunc.

Gerhard Müller mówi o zagrożeniu nihilizmu eklezjologicznego w kontekście rewolucyjnych zmian doktrynalnych wprowadzanych ostatnio w Kościele katolickim w Niemczech, gdy chodzi o tzw. interkomunię, czyli możliwość przyjmowania komunii świętej w świątyniach katolickich przez tych protestantów, którzy żyją w związkach małżeńskich z katolikami. Debata prowadzona w kraju nad Renem ma ogromne znaczenie dla katolików na całym świecie, ponieważ dotyczy fundamentów religii katolickiej. W Niemczech na temat interkomunii wypowiadają się publicznie filozofowie, intelektualiści, politycy, duchowni, dziennikarze. To także poważny problem społeczny, ponieważ w Niemczech aż 40% małżeństw zawartych w dwóch głównych Kościołach tego kraju, w Kościele katolickim (Katholische Kirche) oraz w Kościele ewangelickim (Evangelische Kirche), to małżeństwa mieszane.

Warto w tym miejscu podkreślić, że w takich krajach jak Niemcy, Austria czy Szwajcaria interkomunia między katolikami i protestantami jest praktykowana w niektórych środowiskach od kilkudziesięciu lat. Obecnie katolicki episkopat Niemiec postanowił uregulować tę kwestię w sposób formalny. Główny problem to zmiana świadomości religijnej katolików niemieckich i nowe rozumienie wielu prawd wiary i moralności. Proces rewolucyjnych zmian wśród katolików w kraju nad Renem rozpoczął się zasadniczo po Soborze Watykańskim II. Obecna zgoda na interkomunię stanowi konsekwencję głębokiej rewolucji filozoficznej i teologicznej, jaka dokonała się w Kościele katolickim na przestrzeni ostatnich 50 lat w wielu regionach świata. Zdaniem byłego prefekta watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary, wprowadzenie interkomunii bez rozwiązania fundamentalnych wątpliwości doktrynalnych prowadzi do głębokiego nihilizmu eklezjologicznego, który w tym przypadku oznacza zakwestionowanie tradycyjnego fundamentu prawd wiary i moralności oraz arbitralne decyzje doktrynalne podejmowane w optyce czysto horyzontalnej.